Ustawa wprowadzająca ulgę IP Box weszła w życie 1 stycznia 2019 roku. Obecnie ciężko jest znaleźć osobę będącą na programistycznym samozatrudnieniu, której, przynajmniej mimochodem, nie obiła się o oczy/uszy informacja o uldze IP Box. Albo po prostu słyszała o „jakimś takim cudownym sposobie na płacenie 5-procentowego podatku dochodowego”. Temat jest tak gorący, że na naszej grupie nie schodzi z podium popularnych tematów praktycznie od momentu pojawienia się. Jak to więc możliwe, że ja, naczelny programista na swoim 😉 nigdy bezpośrednio tego tematu tutaj nie poruszyłem?

Ano dlatego, że sam do tej pory w IP Box nie wszedłem. A nie lubię poruszać tematów, o które się przynajmniej nie otarłem. Co więcej, akurat o ten temat nie wystarczy się „otrzeć”. To nie jest prosta zmiana formy opodatkowania, „ulga na start”, czy zgarnięcie „dodatkowego” miesiąca niższych składek ZUS. IP Box, to preferencja podatkowa znacznie większego kalibru.

Dlaczego więc teraz postanowiłem poruszyć ten temat? Ponieważ w końcu zebrałem się w sobie, zasięgnąłem języka i postanowiłem przetestować proces na własnej skórze.

Rys historyczny

Od razu zaznaczę, że to nie jest tak, że wyskoczyłem jak filip z konopi i nagle stwierdziłem, że to co akurat robię może podlegać pod ulgę IP Box. Z tematem spotkałem się relatywnie wcześnie, bo już w okolicy jesieni 2019 roku, kiedy w Wuhan nie odpalili jeszcze globalnej imprezy. Oczywiście, o uldze czytałem już prędzej, ale to gdzieś w tym czasie szerzej zaczął przebijać się temat możliwości skorzystania z IP Box. W tym również przez programistów prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze.

Że jak?! Przecież ta ulga występowała z takimi pojęciami jak „badania”, „rozwój”, czy „innowacje”. Jak człowiek trzepiący CRUD-y dla jakiejś firemki może w ogóle o czymś takim myśleć? Tak mniej więcej wyglądała moja i z tego co wiem, nie tylko moja reakcja. Niewiadomych było wtedy więcej niż wiadomych. Jasne było głównie to, że po magiczne 5% nie może sięgnąć każdy programista bez wyjątku. Całość rozbijała się o dochody z prawa własności intelektualnej, co oprócz stanu faktycznego musiało być odpowiednio odzwierciedlone w umowach z klientami. Nikt jednak nie określił jasno i wyraźnie, jak to ma dokładnie wyglądać i w grę wchodziło oparcie się o indywidualną interpretację podatkową. Patrząc z boku, temat wydawał się zbyt śliski. Więc go porzuciłem.

Więcej danych

Całkowicie uciec i zignorować się nie dało. Między innymi ze względu na fakt bycia administratorem grupy, która nagle została zalana IP Boxem. Taka styczność z tematem sprawiła, że pojawiały się coraz to nowe fragmenty układanki składające się jako tako w całość. Okazało się na przykład, że działalność badawczo-rozwojowa, to mniej więcej tyle co tworzenie, ulepszenie, czy rozszerzenie, a i ta działalność może być tak naprawdę tylko badawcza lub tylko rozwojowa. No i innowacyjność, o której tu mowa to też nie musi być na skalę świata, Polski, czy nawet miasta. Wystarczy, że jest to innowacja na skalę… przedsiębiorstwa.

Panie… no to z takim podejściem, to skopiowanie dwóch rozwiązań ze Stack Overflow i sklecenie ich w jedno również jest innowacyjne. Nie wydaje Ci się to dziwne? Mnie się tak przez jakiś czas wydawało. Chociaż po rozmowie z jednym kolegą, również programistą, nieco zmieniłem zdanie. No bo przecież, czemu staramy się umniejszać swój wkład i dokonania? Czy jeżeli siedzisz i głowisz się nad rozwiązaniem problemu, którego nie udało Ci się wygooglować i skopiować jeden do jednego, a następnie ten problem rozwiązujesz i całość zakodujesz, to to nie jest innowacyjne? Czym jest więc innowacja? Hmm… właśnie sobie uświadomiłem, że sam rok temu poruszyłem ten temat zupełnie bez związku z IP Boxem.

I chociaż wspomniana rozmowa wydarzyła się dużo wcześniej niż moment, w którym zabrakło papieru toaletowego na sklepowych półkach, a ja już orientacyjnie czułem, że to co aktualnie robię, może kwalifikować się pod ulgę IP Box, to i tak temat ponownie porzuciłem. Czemu? Ze strachu? Z niepewności? Ze względu na nadal długą listę niewiadomych? Ze względu na to, że Capone poszedł siedzieć za podatki? Prawdopodobnie wszystkiego po trochu.

Do trzech, czterech, a może pięciu razy sztuka

Mijały tygodnie i w miarę pojawiania się kolejnych objaśnień i pozytywnych indywidualnych interpretacji, wracałem do tematu jeszcze może dwu- lub trzykrotnie, aż w końcu (jakoś w październiku) zdecydowałem się, że spróbuję.

Ze względu na delikatność problemu nie zamierzałem jednak robić tego samodzielnie. Skontaktowałem się z Jakubem Szarmachem, który jest radcą prawnym specjalizującym się w IT, pomagającym między innymi w uzyskaniu indywidualnych interpretacji podatkowych pod kątem ulgi IP Box. O tym, że zna się na rzeczy przekonałem się niejednokrotnie obserwując jego aktywność na naszej grupie.

Po wstępnej analizie kontraktu, którego ma dotyczyć ulga IP Box w moim przypadku, postanowiłem skorzystać z pomocy Jakuba i powierzyć mu to zadanie. Jednocześnie Jakub zgodził się pomóc mi w opracowaniu niniejszego artykułu i odpowiedzieć na kilka(naście) najczęściej powtarzających się pytań w temacie IP Box.

Czym jest IP Box?

Zaraz, gdzie moje maniery? Dlaczego zakładam, że każdy wie co to jest IP Box?

Zacznijmy więc od podstaw i przytoczmy definicję z serwisu gov.pl:

IP Box to preferencyjne opodatkowanie dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży produktów lub usług wytwarzanych w oparciu o prawo własności intelektualnej. Rozwiązanie ma służyć zwiększeniu atrakcyjności prowadzenia w Polsce działalności badawczo-rozwojowej. Ma zachęcać przedsiębiorców do odważniejszego szukania potencjału biznesowego w prawach własności intelektualnej. Tym samym to ważny krok na drodze do gospodarki opartej o wiedzę.

Upraszczając, jest to ulga podatkowa dla osób uzyskujących dochody w oparciu o prawo własności intelektualnej. Stąd też te tajemnicze „IP” w nazwie. Od angielskiego intellectual property, czyli „własność intelektualna”.

Kto może skorzystać i dlaczego programiści?

Lećmy dalej z informacjami z gov.pl:

Przedsiębiorcy, którzy osiągają dochody z prawa własności intelektualnej (IP) uzyskanego z działalności badawczo-rozwojowej (B+R) lub z usług B+R zakupionych od innych podmiotów, ale przez siebie opatentowanych, będą mogli korzystać z preferencyjnej stawki w podatku CIT lub PIT.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z IP Box jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (KPWI).

I dalej mamy informację, że na liście kwalifikowanych praw własności intelektualnej znajduje się „autorskie prawo do programu komputerowego”.

A więc, samozatrudniony programista zarabiający na tworzeniu oprogramowania, niezależnie od tego czy tworzy całość od zera, rozwija projekt, czy go ulepsza, ma prawo skorzystać z ulgi IP Box.

Ile wynosi ulga?

Dochód kwalifikujący się na ulgę IP Box będzie opodatkowany stawką w wysokości 5% zamiast „tradycyjnego” 19% (w przypadku opodatkowania liniowego), czy 17%/32% (w przypadku skali podatkowej).

Jak skorzystać z niższej stawki podatku?

Z ulgi faktycznie korzysta się po zakończeniu roku podatkowego. To znaczy, że w ciągu roku odprowadzamy standardowe zaliczki na podatek dochodowy, a dopiero przy rozliczeniu rocznym rozdzielamy dochody na IP i pozostałe, wnioskując równocześnie o zwrot nadpłaconego podatku.

Praca nad COVID-19 wyjątkowa

Ciekawą informację można znaleźć na stronie Portalu Podatkowego:

Uwaga: Podatnicy w stosunku do dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wykorzystywanych do przeciwdziałania COVID-19, mogą stosować preferencyjną 5% stawkę podatku na etapie wpłacania zaliczek na podatek dochodowy obliczonych w trakcie roku podatkowego.

Od kiedy można skorzystać z ulgi?

Tak jak wspomniałem na samym początku, ulga została wprowadzona 1 stycznia 2019 roku. Oznacza to tyle, że jeżeli jakiś projekt rozpoczęty w 2018 roku i trwający do dziś, uzyska pozytywną indywidualna interpretację podatkową pod kątem ulgi IP Box, to możemy ją zastosować wstecz, startując od 2019 roku.

Jak to możliwe? To całkiem proste. Wynika to z faktu, że poprawki w złożonych PIT-ach i wnioskowanie o zwrot nadpłaty podatku możemy dokonywać do 5 lat wstecz. W tym momencie mamy więc jeszcze sporo zapasu.

Jest tylko jedno „ale”. Warunkiem korzystania z ulgi IP Box jest prowadzenie specjalnej ewidencji, a ta musi być prowadzona na bieżąco. Tworzenie jej wstecznie nie jest dopuszczalne. Z drugiej strony, jak skarbówka ma zamiar kontrolować, kiedy dany plik Excela z ewidencją powstał, trudno powiedzieć.

Jak to wygląda w praktyce?

To by było na tyle, jeżeli chodzi o rządowe teorie. Pora skorzystać z wiedzy eksperta i dowiedzieć się jak wygląda praktyka.

Jak skorzystać z ulgi IP Box?

Piotr Prądzyński: Wydaje mi się, że udało mi się mniej więcej nakreślić, czym w teorii jest ulga IP Box. Spróbujmy teraz wnieść nieco Twojej praktyki. Powiedz może na początek, co faktycznie trzeba zrobić, żeby skorzystać z ulgi IP Box?

Jakub Szarmach: Na wstępie należy przeprowadzić analizę prowadzonej działalności gospodarczej, sprawdzając czy wytwarzane prawa własności intelektualnej (IP) spełniają ustawowe wymagania (np. czy faktycznie następuje sprzedaż autorskich praw majątkowych kontrahentowi) Jeżeli analiza jest pozytywna, to konieczne jest wystąpienie z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową. W międzyczasie należy rozpocząć prowadzenie ewidencji dla celów IP Box. Po otrzymaniu korzystnej interpretacji ostatnim krokiem jest obliczenie dochodów podlegających uldze i złożenie odpowiednich zeznań podatkowych.

Ważnym aspektem ulgi są również wymogi dokumentacyjne. Temat nie jest prostolinijny, ponieważ ustawodawca wskazał jedynie cele dokumentacji, a nie ścisły sposób w jaki dokumentacja ma być prowadzona. Z jednej strony generuje to problemy interpretacyjne, a z drugiej pozostawia pewną dowolność w realizacji tego obowiązku.

Ewidencja

PP: Czy masz tu na myśli na przykład pełną księgowość firmy?

JS: Pełna księgowość nie jest wymagana. Możesz odliczać ulgę IP Box również jeżeli prowadzisz księgowość w formie KPiR. W takim przypadku potrzebujesz jednak prowadzić dodatkową ewidencję. Co taka ewidencja powinna zawierać zostało opisane choćby na dedykowanej podstronie Portalu Podatkowego. Ewidencja powinna być prowadzona na bieżąco.

PP: Wspomniałeś wcześniej o sprzedaży autorskich praw majątkowych. Co jeśli w umowie nie mam wyszczególnione jaka część wynagrodzenia dotyczy sprzedaży praw majątkowych? Czy mogę takie wynagrodzenie objąć ulgą IP Box?

JS: Tak, ale tylko w części, w której wynagrodzenie odpowiada sprzedaży autorskich praw majątkowych. Najprostsza sytuacja jest, jeżeli ustalimy z pracodawcą konkretną wartość wynagrodzenia za transfer IP. Na przykład zapiszemy, że z tego tytułu otrzymujemy 80% wynagrodzenia. Nie zawsze jest to jednak możliwe. W takim wypadku musimy innymi metodami wyliczyć jaka część naszego dochodu podlega IP Box. Jeżeli pracujemy u jakiegoś pracodawcy na B2B, na nasze wynagrodzenie składa się kilka składników. Tylko jednym z nich jest transfer IP. Nigdy nie jest przecież tak, że 100% czasu poświęcasz na pracę twórczą. Zawsze trzeba odbyć jakieś spotkanie, przeczytać lub napisać maila, albo robić proste utrzymanie systemu. Do tej części ulgi IP Box zastosować nie możemy.

PP: Domyślam się, że na tej samej zasadzie nie możemy zastosować preferencji podatkowej na przykład do zarządzania zespołem, projektami, czy analizy biznesowej, tak? Nasza praca musi obracać się bezpośrednio wokół twórczego wytwarzania kodu, zgadza się?

JS: Dokładnie.

Praca na rzecz pośrednika

PP: Czy konieczne jest, żebym autorskie prawa majątkowe przenosił na rzecz klienta końcowego? Co jeżeli świadczę usługi na rzecz pośrednika?

JS: Nie musisz programować bezpośrednio na rzecz klienta końcowego, żeby skorzystać z ulgi. Jeżeli między Tobą, a klientem końcowym jest jakaś kontraktowania, to też możesz skorzystać z ulgi.

Kraj kontrahenta

PP: Dobrze, a czy ma znaczenie skąd jest firma, której sprzedajemy KPWI? Czy może to być firma zagraniczna, czy musi mieć siedzibę w Polsce?

JS: Położenie siedziby klienta nie ma znaczenia przy korzystaniu z ulgi IP Box.

Licencjonowanie zamiast sprzedaży

PP: A co z osobami, która zamiast przenosić autorskie prawa majątkowe, licencjonują swój projekt? Czy to przekreśla możliwość skorzystania z ulgi?

JS: Nie. W ramach IP Box możesz rozliczać projekty zarówno sprzedawane, jak i licencjonowane. Licencja jest nawet prostsza w rozliczeniu pod względem ewidencyjnym.

Indywidualna interpretacja podatkowa

PP: Dobra wiadomość. Jeżeli już jesteśmy przy projektach, to jak przekłada się ilość interpretacji indywidualnych na wykonywane przez nas projekty? Załóżmy, że w ciągu roku sprzedaliśmy autorskie prawa majątkowe do trzech różnych projektów. Czy w takim przypadku musimy występować o trzy odrębne indywidualne interpretacje podatkowe?

JS: Dla rozliczenia istotne jest ile projektów tworzysz, nie ile podpisałeś umów. Może być tak, że w ramach jednej umowy tworzysz kilka projektów albo jeden projekt tworzony jest za pośrednictwem jednego pracodawcy, a później drugiego. Jeden projekt to jedna interpretacja.

PP: Jasne. Hmm… a co jeśli kilka osób, z których każda prowadzi własną działalność gospodarczą, pracuje nad tym samym projektem kwalifikującym się do ulgi IP Box? Czy w takim przypadku mogą oprzeć się na jednej interpretacji?

JS: Nie. Każdy z nich powinien podejść do tematu niezależnie i każdy powinien zawnioskować o indywidualną interpretację podatkową własnego przypadku. Jak sama nazwa wskazuje, interpretacja jest indywidualna, więc wydawana jest dla każdego podatnika (programisty) niezależnie.

PP: Czy w takim razie w każdym przypadku należy wnioskować o interpretację indywidualną? Może są jakieś konkretne przypadki, kiedy można skorzystać z IP Box bez tego kroku?

JS: Niestety nie. Sytuacja zupełnie przeciwna do większości przypadków, w których pojawia się temat indywidualnych interpretacji. O ile zazwyczaj są one elementem dodatkowym, o tyle przy uldze IP Box jest to konieczność. Przynajmniej jeżeli chodzi o korzystanie z preferencji w stosunku do programów komputerowych. Wynika to wprost z objaśnień podatkowych z 15 lipca 2019 roku w sprawie IP Box gdzie wprowadzono obowiązek otrzymania interpretacji przed skorzystaniem z ulgi. Podatnik chcący skorzystać z preferencji IP Box wobec dochodów z autorskiego prawa do programu komputerowego i otrzymać w tym zakresie stosowną ochronę prawnopodatkową powinien złożyć wniosek o interpretację indywidualną do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). Ze względu na dynamikę ewolucji budowy i funkcjonowania programów komputerowych oraz brak wykształconej praktyki stosowania przepisów o IP Box w tej materii, ogólne objaśnienia podatkowe nie stanowią najbardziej adekwatnej instytucji prawnej zapewniającej ochronę prawnopodatkową dla podatnika.

Koszty badawczo-rozwojowe

PP: Taka sytuacja. Znasz może jeszcze jakieś elementy, oprócz indywidualnej interpretacji i prowadzenia ewidencji, niezbędne do zastosowania ulgi IP Box?

JS: Niezbędne jest również poniesienie kosztów związanych bezpośrednio z działalnością badawczo-rozwojową. Brak poniesionych kosztów, uznawany jest przez KIS za niespełnienie warunku i brak prawa do ulgi.

PP: Dobrze kojarzę, że to ma coś wspólnego ze wskaźnikiem nexus? Czymkolwiek on jest…

JS: Tak. Wskaźnik nexus, obliczany na podstawie specjalnego wzoru, określa jaką część naszego dochodu z transferu IP możemy rozliczyć wg. preferencyjnej stawki podatkowej. W przypadku całkowitego braku kosztów mamy dziwną sytuację przy obliczaniu wskaźnika nexus, w której to 0 dzielimy przez 0. I stąd konieczność ponoszenia kosztów.

PP: Czy koszty takie jak samochód i jego eksploatacja, księgowość, czy reklama działalności ratują sytuację? Czy takie koszty wystarczą?

JS: Nie. Muszą to być koszty bezpośrednio związane z pracami badawczo-rozwojowymi. Dobrymi przykładami są laptop, czy komputer lub jego składowe (dysk twardy, pamięć RAM, itp.) oraz urządzenia peryferyjne (monitory, klawiatury, myszki itp.). Tutaj znowu do każdego kosztu warto podejść indywidualnie.

Kiedy się opłaca?

PP: Dobra, to teraz prosto z mostu: czy to bezpieczne i czy się opłaca?

JS: Tak, jest to bezpieczne, jednak pod warunkiem, że korzystamy z ulgi ostrożnie i ze ścisłym przestrzeganiem wymogów stawianych przez przepisy podatkowe i rachunkowe, a także wytycznych stosowania tych przepisów.

Na drugą część pytania każdy przedsiębiorca myślący o skorzystaniu z ulgi IP Box powinien odpowiedzieć sobie sam. Najlepiej przeliczyć sobie różnicę pomiędzy podatkiem zapłaconym, a kwotą wynoszącą 5% dochodu. Tak mniej więcej, bo jeszcze raz przypominam, że faktycznie ulgę stosujemy tylko do części wynagrodzenia, która wypłacana jest z tytułu sprzedaży praw autorskich do programu komputerowego, a nie do całości dochodu.

PP: Łatwo zatem wyczuć, że im większy podatek dochodowy płacimy, tym bardziej ulga IP Box się opłaca.

JS: Jak najbardziej.

Ulga B+R

PP: Przeglądając internet trafiłem na pojęcie ulga B+R. Czy to jest zamiennie stosowana nazwa dla ulgi IP Box?

JS: Nie. Ulga IP Box i ulga badawczo-rozwojowa (ulga B+R) to dwie odrębne rzeczy. Ulga B+R została wprowadzona wcześniej, bo 1 stycznia 2016 roku i jest ulgą kosztową. Oznacza to, że podatnik, korzystający z ulgi ma prawo podwójnego zaliczenia w koszty uzyskania przychodu pewnych kategorii wydatków poniesionych na prace badawczo-rozwojowe.

PP: Czy to oznacza, że jako samozatrudniony programista, wraz z ulgą IP Box mogę skorzystać również z ulgi B+R?

JS: Skorzystanie z ulgi B+R przez samozatrudnionego programistę nie jest takie proste. Ustawa określa bowiem listę kosztów kwalifikowanych, które mogą być objęte ulgą i mimo nowelizacji z 1 stycznia 2018 roku niewielu programistów prowadzących JDG ponosi tego typu koszty. Nie możemy ponadto łączyć ich z kosztami kwalifikowanymi w rozumieniu IP Box, stąd jeszcze mniejsza szansa na korzyść finansową w tym miejscu. Ulga B+R znacznie bardziej sprawdza się po stronie vendorów IT, gdzie kosztów jest sporo.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że udało nam się z Jakubem przybliżyć Ci nieco szczegółów na temat ulgi IP Box. Gdybyś miał(a) jeszcze jakieś pytania, to śmiało zadaj je w komentarzu. Wszelkie inne, konstruktywne uwagi również mile widziane. Sprawdź również ofertę kancelarii Just Solutions, prowadzonej przez Jakuba. Znajdziesz tam wsparcie nie tylko przy ubieganiu się o ulgę IP Box, ale również przy innych tematach prawnych wokół IT.

PS. Mój wniosek o indywidualną interpretację podatkową jest w trakcie rozpatrywania. Będę informował na bieżąco, jak tylko pojawią się jakieś nowe informacje na jego temat.


Bądź na bieżąco!

Podobają Ci się treści publikowane na moim blogu? Nie chcesz niczego pominąć? Zachęcam Cię do subskrybowania kanału RSS, polubienia fanpage na Facebooku, zapisania się na listę mailingową:

Dołączając do newslettera #NoweRozdanie2 otrzymasz dostęp do dodatkowych materiałów:

  • PDF: „Jednoosobowa działalność gospodarcza krok po kroku” (do artykułu)
  • PDF: „FAQ: Jak pracuje się dla Roche/Sii?” (do artykułu)
  • PDF: „Jak zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia kontroli i co zrobić kiedy urzędnik zapuka do Twoich drzwi?” (do artykułu)

Powyższe dane są przechowywane w systemie Mailchimp i nie są udostępniane nikomu innemu. Więcej szczegółów znajdziesz na stronie polityki prywatności.

lub śledzenia mnie na Twitterze. Generalnie polecam wykonanie wszystkich tych czynności, bo często zdarza się tak, że daną treść wrzucam tylko w jedno miejsce. Zawsze możesz zrobić to na próbę, a jeśli Ci się nie spodoba – zrezygnować :)

Dołącz do grup na Facebooku

Chcesz więcej? W takim razie zapraszam Cię do dołączenia do powiązanych grup na Facebooku, gdzie znajdziesz dodatkowe informacje na poruszane tutaj tematy, możesz podzielić się własnymi doświadczeniami i przemyśleniami, a przede wszystkim poznasz ludzi interesujących się tą samą tematyką co Ty.

W grupie Programista Na Swoim znajdziesz wiele doświadczonych osób chętnych do porozmawiania na tematy krążące wokół samozatrudnienia i prowadzenia programistycznej działalności gospodarczej. Vademecum Juniora przeznaczone jest zaś do wymiany wiedzy i doświadczeń na temat życia, kariery i problemów (niekoniecznie młodego) programisty.

Wesprzyj mnie

Jeżeli znalezione tutaj treści sprawiły, że masz ochotę wesprzeć moją działalność online, to zobacz na ile różnych sposobów możesz to zrobić. Niezależnie od tego co wybierzesz, będę Ci za to ogromnie wdzięczny.

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Na wsparciu możesz także samemu zyskać. Wystarczy, że rzucisz okiem na listę różnych narzędzi, które używam i polecam. Decydując się na skorzystanie z któregokolwiek linku referencyjnego otrzymasz bonus również dla siebie.

Picture Credits